عدم تمكين يا نشوز عبارت است از نافرماني يكي از زوج‌ها؛ بنابراين نشوز نمي‌تواند صرفا مختص زن باشد.

اگر ازدواج از منظر قانوني و شرعي به درستي واقع شود، به دنبال خود حقوق و تكاليفي را براي زوج‌ها ايجاد مي‌كند. يكي از آثار نكاح از نظر قانون، ايجاد رابطه‌ زناشويي است. مقصود از اين رابطه نيز مفهوم عامي است كه همه‌ روابط شخصي (غير مالي) و مالي زوج‌ها را دربر مي‌گيرد و صرفا شامل روابط زناشويي نمي‎شود. همه ما مي‎دانيم كه اخلاقيات نقش مهمي در پايداري زندگي مشترك دارد. يكي از ابعاد اخلاق در خانواده، تمكين و اطاعت است. در اين مطلب از مجله دلتا به بررسي تمكين در قانون مدني بررسي شده است.

تمكين به چه معناست ؟

در عرف، تمكين به معناي پذيرش درخواست به جا و معقول همسر است. البته اين معناي عرفي از معناي لغوي و اصطلاحي هم دور نمانده است. معناي اصطلاحي تمكين در قانون مدني داراي دو معناست.

۱. تمكين عام

عبارت‎ است از خوش رفتاري يا حسن معاشرت زن با شوهرش و اطاعت از خواسته‌هاي مشروع و قانوني همسر، همچنين رعايت نظافت و آراستن خود براي همسر به گونه‌اي كه مغاير با زمان و مكان و موقعيت و شأن خانوادگي آنان نباشد. لازم به ذكر است كه تمكين دو طرفه است و مرد نيز به عنوان همسر، بايد نسبت به خواسته‌هاي مشروع زن، پاسخ مثبت بدهد.

به عبارت ديگر تمكين به معناي عام، يعني زن وظايف خود را نسبت به همسرش انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطاعت كند و رياست شوهر را در خانواده پذيرا باشد. بنابراين اگر شوهر از همسرش توقعات نامشروع يا نامتعارفي داشته باشد، زوجه مكلف به اطاعت از او نيست. به عنوان مثال اگر مرد از همسرش بخواهد كه تمام اموالش را به نام او بزند و زن رضايت كامل به اين كار نداشته باشد، اين توقع متعارف تلقي نمي‌شود. در مورد رفت و آمد زن نيز لازم به ذكر است كه اگر مرد، بر خلاف عرف، از خروج همسر خود از منزل و بازديد خانواده و بستگان و دوستانش جلوگيري كند، رفتارش سوء معاشرت (بدرفتاري) تلقي مي‌شود.

۲. تمكين خاص

منظور از اين نوع تمكين رابطه‌ خاص زوجيت و روابط زناشويي است. آنچه در عرف از واژه تمكين فهميده مي‌شود، بيشتر در قالب اين نوع  است.

تعريف نُشوز يا عدم تمكين

براي درك بهتر مفهوم تمكين بايستي به مفهوم نشوز كه در مقابل تمكين مطرح مي‌شود، بپردازيم. عدم تمكين يا نشوز عبارت است از نافرماني يكي از زوج‌ها؛ بنابراين نشوز نمي‌تواند صرفا مختص زن باشد. نافرماني مرد و عدم ايفاي وظايف زندگي مشترك، نشوز نام دارد. ولي متاسفانه در عرف و حقوق امروز، كلمه نشوز را بيشتر در مورد زن به كار برده‌اند. نشوز مرد مي‌تواند در قالب‌هاي گوناگون صورت گيرد. مثلا مردي كه نفقه‌ همسرش را نمي‌پردازد يا با همسر و فرزندان خود بداخلاقي مي‎كند، ناشز (نافرمان) است.

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي بيشتر با عواقب عدم تمكين “عدم تمكين ؛ آيا براي آن مجازات تعيين شده است؟” را مطالعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

منع اشتغال زن توسط شوهر

شرايط طلاق غيابي

تقسيم اموال شوهر با زن

اجرت‌ المثل چيست؟

توقيف حقوق كارمند بابت مهريه

براي مشاهده مطالب بيشتر از مجله حقوقي دلتا ديدن نماييد