مرور زمان كيفري مدتي است كه به موجب قانون، در صورتيكه رسيدگي به جرم يا اجراي حكم قطعي كيفري در مدت معيني به تعويق افتاد، ديگر به آن جرم رسيدگي نشده و حكم قطعي اجرا نمي‌شود و در اين حالت گفته مي‌شود كه جرم مشمول مرور زمان شده است.

در قانون جرائمي وجود دارند كه اگر در زمان خود به آنها رسيدگي نشود حق از صاحب آن اسقاط مي‎شود. ويژگي اين جرائم آن است كه نوع و ميزان مجازات آنها در شرع پيش‎بيني نشده‌ است. بنابراين جرائمي مانند زنا، قصاص و ديه مشمول مرور زمان نمي‌شود و اگر كسي در جواني اين جرايم را مرتكب شده باشد و تا كهنسالي نتوانند به وي دسترسي پيدا كنند، باز هم مي‌توان او را براي ارتكاب جرم دستگير و مجازات كرد. به گزارش مجله دلتا موضوع مرور زمان در دعاوي حقوقي و كيفري اهميت زيادي دارد كه مي‌تواند تاثير خود را در تعقيب مجرم و اجراي مجازات باقي بگذارد. در ادامه به ابعاد مساله مرور زمان و اينكه چه جرايمي شامل مرور زمان مي‎شود پرداخته شده است.

مرور زمان چيست؟

مرور زمان در دعاوي حقوقي و كيفري مدتي است كه به موجب قانون، در صورتيكه رسيدگي به جرم يا اجراي حكم قطعي كيفري در مدتي معين به تعويق افتاد، ديگر به آن جرم رسيدگي نشده و حكم قطعي اجرا نمي‌شود و در اين حالت گفته مي‌شود كه جرم مشمول مرور زمان شده است.

بنابراين پس از انقضاي مدتي كه براي رسيدگي به جرم در نظر گرفته شده، تعقيب مجرم يا اجراي حكم قطعي كيفري متوقف مي‌شود و مجازاتي كه براي شخص به موجب قانون و به حكم دادگاه تعيين شده است اجرا نمي‎شود.

انواع مرور زمان

بر اساس قانون مجازات اسلامي مصوب سال ۱۳۹۲، مرور زمان كيفري به سه دسته تقسيم مي‎شود.

۱. مرور زمان شكايت: وقتي كه شاكي در مهلت مقرر قانوني شكايت خود را مطرح نكند، عدم توجه به مهلت قانوني مطرح شده باعث از بين رفتن حق شكايت و عدم رسيدگي به جرم ارتكابي وي مي‎شود. عدم رعايت مرور زمان شكايت، يعني عدم توجه به مهلت قانوني براي طرح شكايت، سبب اسقاط حق شكايت مي‎شود. براي جرائم تعزيري و قابل گذشت، مهلت زماني كه براي شكايت تعيين شده، يك سال از تاريخ اطلاع از وقوع جرم است. در صورت بي‎توجهي به اين مهلت تعيين شده حتي اگر دلايل شاكي محكمه‌پسند باشد، از نظر قانوني حق شكايت وي ساقط مي‎شود.

۲. مرور زمان تعقيب : اين مرور زمان دو حالت عمده دارد. يا اصلا شخص شكايت نكرده باشد و يا اينكه شكايت شده است اما از تاريخ آخرين اقدام تعقيبي، ۳ تا ۱۵ سال گذشته  و راي قطعي صادر نشده است.

۳. مرور زمان مجازات: در صورتي كه حكم قطعي صادر و مهلت قانوني براي اجراي حكم سپري شود و حكم اجرا نشده باشد در اين صورت اجراي حكم متوقف مي‏‎شود.

چه جرائمي مشمول مرور زمان نمي‌شوند؟

قانونگذار در خصوص مرور زمان قائل به يك ‎سري از استثنائات شده است كه عبارتند از:

1. جرائم عليه امنيت داخلي و خارجي كشور
2. جرائم اقتصادي شامل كلاهبرداري، رشوه، جرائم گمركي، اخلال در نظام اقتصادي كشور و جرائمي كه در ماده (۳۶) قانون مجازات اسلامي ذكر شده است.
3. جرائمي كه در قانون مواد مخدر ذكر شده داست

نحوه اعتراض به مرور زمان

طبق قانون، متهم و شاكي يا مدعي خصوصي يا وكلاء آنان بايد تمام ايرادها و اعتراض‎هاي خود از قبيل مرور زمان، عدم صلاحيت، رد دادرس يا قابل تعقيب نبودن جرم انتساب شده، ناقص بودن تحقيقات و لزوم رسيدگي به دلايل ديگر يا ادله جديد و كافي نبودن دلايل و مدارك را ظرف مهلت مقرر به دفتر دادگاه تسليم كنند. پس از خاتمه مدت مذكور، هيچ ايراد و اعتراضي از طرف اشخاص مزبور پذيرفته نمي‎شود، مگر آن كه دليل اعتراض پس از مهلت تعيين شده، كشف شود.

پيشنهاد مطالعه : براي آشنايي بيشتر با جرم رشوه “جرم رشوه و مجازات آن” را مطالعه كنيد.

همچنين بخوانيد:

ارش همان ديه است ؟

مجازات تخريب اموال عمومي

پيگيري اموال به سرقت رفته

آيا تمام اموال بدهكار توقيف مي‌شود؟

مجازات نگهداري شوكر و اسپري فلفل

براي مشاهده مطالب بيشتر از مجله حقوقي دلتا ديدن نماييد